Levensboek en tijdlijn als instrument in jeugdzorg
Een kind dat te maken krijgt met jeugdzorg heeft vaak al een hele weg afgelegd. Na een uithuisplaatsing, adoptie of vlucht is de jongere belangrijke connecties misschien kwijtgeraakt: met mensen, plekken en met zichzelf. Wie ben ik eigenlijk? Wat is mijn verhaal? Wat is mij overkomen?
Daarom wordt vaak gewerkt aan een Levensboek vol verhalen. De inzet van een tijdlijn voegt iets belangrijks toe: herinneringen krijgen een plek in de tijd en dat geeft ordening en veel nieuwe inzichten. Een Timeline journal is dan een onmisbaar instrument.
Kind ondersteunen met een Timeline journal
Het helpt om samen op zoek te gaan naar de verhalen die bij het kind horen en zo te werken aan een levensboek. Donker en licht, groots en alledaags, alles vindt z’n plek in het levensverhaal. Toch is een gewoon notitieboek niet altijd voldoende om begrip te krijgen van hoe de dingen gelopen zijn. Zodra je de bladzijde omslaat ben je immers zicht op het voorgaande kwijt. In het verhalende is wat minder zicht op context en het proces.
Maak daarom samen met de jongere een levenslijn, bijvoorbeeld in een Timeline journal. Het is een leporello, een als harmonica gevouwen boek, dit is er speciaal voor gemaakt om informatie te koppelen aan een tijdlijn. Dat geeft heel veel ingangen tot gesprek en reflectie.
Tijdlijn maken met jongeren
- Zodra je een tijdlijn vult, ontstaat een visuele weergave van hoe gebeurtenissen zich verhouden tot tijd. Je krijgt zicht op waar er relatieve rust was en waar er veel samen kwam of een crisis ontstond. Het kind krijgt inzicht in omstandigheden en context (waar woonde ik toen, wie verzorgde mij in die tijd). Deze input kan veel verhelderen en geeft ook aanknopingspunten voor een begeleider om over door te praten.
- Een tijdlijn vullen kan natuurlijk met taal, maar leent zich ook voor andere creativiteit. Je slingert een rode lijn door je tijdlijn in een periode waarin je niet lekker in je vel zat, markeert episodes, voegt icoontjes toe voor sleutelmomenten, tekent of plakt foto’s. Zo maakt het niet uit of een kind de taal goed beheerst of makkelijk schrijven kan. Iedere vorm van creativiteit kan worden ingezet om de verhalen te vertellen of te verbeelden.
- De tijdlijn werkt als een extern geheugen. Je parkeert gebeurtenissen op de tijdlijn en kunt ze daarna ook los laten. Dat geeft rust, wat er gebeurd is, is gezien en benoemd en kan niet vergeten worden. Als het nodig is, pak je je tijdlijn er wel weer bij en vul je zo nodig aan. Zo maak je mentale ruimte en denkkracht vrij voor andere dingen.
- Je plaatst je ervaringen letterlijk als een punt in de tijd, en krijgt daardoor ook een beter idee dat dingen in het verleden liggen. Dat maakt dat er bewust wat afstand kan ontstaan tot eerdere moeilijke ervaringen. Het wordt zichtbaar welk pad je daarna hebt afgelegd, de route die het kind heeft gevolgd en de groei die er ook was. Daardoor is het soms eenvoudiger je minder te identificeren met eerder leed. Zo bouw je aan eigenwaarde, omdat het kind ook ziet welke veerkracht het heeft.
- Al doende wordt ook zichtbaar wat je niet weet, waar hiaten zitten in het verhaal. Dat kan aanleiding zijn om contact te zoeken met mensen die misschien het levensverhaal kunnen aanvullen. Misschien weet een oma meer over de vroege jaren van het kind, weet een juf nog hoe het kind zich gedroeg in de klas, of kan een mentor aanvullen welke omstandigheden er waren. Een kind dat veel heeft meegemaakt heeft er baat bij als de puzzelstukjes op hun plek vallen.
- De tijdlijn biedt ruimte voor balans: Maak in de tijdlijn ook ruimte voor de gewone dingen, zoals hobby’s, vrienden en mijlpalen. Al doende krijgt het kind een completer beeld van wie hij of zij is. In die verhalen zitten zoveel bouwstenen verscholen om meer zicht te krijgen op de eigen identiteit en te ontdekken wie je bent…
Zo’n mooi boek als een Timeline journal, dat helemaal speciaal en persoonlijk is, wordt daarmee een heel belangrijk bewaar-item dat bijdraagt aan eigenwaarde en groei. Dat contact met de persoonlijke geschiedenis helpt; ‘Dit ben ik, ik mag er zijn’.
